Deze zondag wordt in de liturgie de ‘Openbaring van de Heer’ gevierd.  Samen met Kerstmis is dit het hoogtepunt van de kersttijd. Het feest wordt ook Epifanie (openbaring – zichtbaar-wording van God) genoemd. Met dit feest vieren christenen dat Jezus een betekenis had voor de gehele wereld. Men zou kunnen spreken van Kerstmis in een ruimer perspectief, net zoals Pinksteren dat is voor het Paasfeest. De liturgie leert hiermee dat een gebeurtenis die aanvankelijk in het verborgene plaats vindt, met de tijd bestemd is voor alle mensen.

De drie koningen in de volksdevotie

Het bezoek van de wijzen aan Jezus wordt in de kerststal voorgesteld door drie koningen, zelfs wanneer Matteüs nergens over hun aantal spreekt en het alleen over wijzen heeft. Ook kamelen maken vaak onderdeel van het gezelschap.

De traditie noemt de wijzen ‘koningen’, omdat in het Oude Testament (Ps. 72, 10-11) gezongen werd dat ‘de koningen van Seba Hem schatting zullen betalen’.

Men zei dat ze met drie waren omdat ze drie geschenken bij zich hadden. In deze geschenken zag men de volgende betekenis:

goud verwijst naar de koninklijke waardigheid van Jezus,
wierook naar zijn godheid,
mirre naar zijn menselijkheid, want mirre werd gebruikt bij het balsemen van iemand die gestorven was.

Ze kregen een zwarte, gele en blanke kleur en verschillende leeftijden (jong, middelbaar, oud) zodat ze de vertegenwoordigers konden zijn van de gehele mensheid (de drie toen bekende continenten: Europa, Azië en Afrika en de drie verschillende levensfasen) die in Jezus een Redder heeft gezien.

In de 7e of 8e eeuw zouden monniken hun namen gegeven hebben: Gaspar, Melchior en Baltasar. Gaspar en Balthazar gaan beurtelings door voor de zwarte koning. Maar doorgaans is Gaspar de jonge Afrikaanse koning die mirre schenkt, Balthazar de Aziatische koning die wierook mee heeft en Melchior de oude Europese koning die goud geeft.

Hun kamelen komen van bij de profeet Jesaja (60, 6). In sommige voorstellingen komen ze met een kameel (Afrika), een olifant (Verre Oosten) en een paard (Europa). Zo vertegenwoordigden ze de destijds bekende werelddelen.

Bezinning

Ooit waren er drie Wijzen op stap
op zoek naar een droom,
een verlangen achterna,
met een ster die wees naar een Kind in een stal.
Samen met drie,
elk met een geschenk:
wierook, mirre en goud.
Het beste van zichzelf
gewoon voor het Kind in de stal.

Vandaag zijn mensen op stap,
samen maar alleen,
met geschenken voor zichzelf:
welzijn voor mijzelf,
macht voor mijzelf,
geluk voor mijzelf.

God, we zoeken reeds lang.
Toon ons de ster
zodat we zien wie naast ons stapt.
Zodat we voelen voor wie onze gaven zijn:
voor de mens die naast ons gaat,
voor Het Kind in de stal.                                             

 naar Leen Vermeire